art. 81 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
[responsivevoice_button voice="Polish Female" buttontext="Przeczytaj na głos tekst artykułu."]Ochrona wizerunku personelu jednostki wizerunku personelu jednostki medycznej. Wizerunek to dane osobowe, które w zależności od stanu faktycznego będą stanowiły informację o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. Forma jego utrwalenia nie ma tu większego znaczenia natomiast istotne będzie, jakie narzędzia zostaną wykorzystane do jego przetwarzania. Wizerunek obejmuje zarówno zdjęcie jak i np. nagranie z monitoringu. Sposób przetwarzania wizerunku pozwoli na rozstrzygnięcie czy w przypadku wykorzystania konkretnego wizerunku dochodzi do przetwarzania danych zwykłych czy szczególnej kategorii. Wizerunek twarzy może stać się np. danymi określanymi jako szczególnie chronione, jeśli jego przetwarzanie odbywa się przy użyciu specjalnych technik takich jak techniki dla celów osobistych, domowych. W przypadku, kiedy przetwarzanie (np. nagrywanie) wizerunku innej osoby ma służyć celom osobistym i domowym to powinno ono zostać poprzedzone uzyskaniem zgody w sensie potocznym. Nie jest to wymagane z punktu widzenia przepisów prawa ale zasady współżycia społecznego nakazują uszanować fakt, że ktoś może sobie nie życzyć, aby go nagrywać czy robić zdjęcia podczas, gdy wykonuje swoją pracę, odpoczywa itd. Każdy, kto chciałby wykorzystać wizerunek innej osoby w celach wykraczających poza osobiste i domowe np. pracodawca wizerunki swoich pracowników , czy pacjent wizerunek personelu szpitala nie może zapominać zarówno o regulacjach RODO[1], jak i o przepisach ustawy o pr. aut.[2].Rozpowszechnianie do zasady, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o pr. aut. nie można rozpowszechniać cudzego wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej z następującymi wyjątkami:Osoba, której wizerunek ma być rozpowszechniony jest osobą powszechnie znaną, a jej wizerunek utrwalono w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych);Wizerunek osoby stanowi jedynie szczegół całości takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza;Osoba otrzymała umówioną zapłatę za rozpowszechnianie wizerunku jest bezprawne. W pozostałych przypadkach rozpowszechnianie wizerunku bez wymaganej prawem zgody jest bezprawne. Wynika to z ochrony dóbr osobistych jednostki oraz konieczności zapewnienia jej wyłącznego prawa do decydowania o rozpowszechnianiu własnego wizerunku. Rozpowszechnianie wizerunku zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3) ustawy o pr. aut. oznacza udostępnienie go publicznie w jakikolwiek sposób, czyli np. umieszczenie zdjęcia na portalu społecznościowym, w stopce służbowych wiadomości, w folderze reklamowym przekazywanym potencjalnym kontrahentom itp. Jednocześnie rozpowszechnianie wizerunku stanowi bez wątpienia przetwarzanie danych osobowych, o którym mowa w art. 4 ust. 2 RODO. Oznacza to, że aby mieć prawo do rozpowszechniania wizerunku innej osoby trzeba wykazać się posiadaniem przesłanek legalizujących z przesłanek będzie zgoda osoby, której wizerunek ma być rozpowszechniany, wyrażona na podstawie art. 81 ust. 1 ustawy o pr. aut. w związku z art. 6 ust. 1 lit. a) RODO. Zgoda taka musi spełniać następujące wymogi: być dobrowolna, konkretna, świadoma i jednoznaczna. Oznacza to, że Administrator danych osobowych, zgodnie z motywem (42) RODO jest zobowiązany przygotować oświadczenie o wyrażeniu zgody w formie zrozumiałej i łatwo dostępnej, jasnym i prostym językiem i niezawierające nieuczciwych warunków. Oświadczenie takie powinno zawierać tożsamość Administratora danych oraz zamierzone cele przetwarzania danych gruncie przepisów ustawy o pr. aut. ważne jest, aby osoba wyrażająca zgodę miała świadomość w jaki sposób jej wizerunek będzie rozpowszechniany. Oznacza to, że taka zgoda nie może być zbyt ogólna, a osoba, której dane dotyczą znała okoliczności, w których wizerunek może być upubliczniany, w tym formę przedstawienia wizerunku, miejsce, czas publikacji, a także to, jakim ewentualnym komentarzem wizerunek będzie danych osobowych musi pamiętać również o tym, że osoba, która wyrazi zgodę na rozpowszechnianie wizerunku ma prawo do odwołania tej zgody zarówno na gruncie ustawy o pr. aut. jak i RODO. W przypadku ustawy o pr. aut. zgoda na rozpowszechnianie wizerunku może być odwołana w każdym czasie, chyba, że odwołanie to staje się bezprzedmiotowe, ponieważ interes majątkowy został już zrealizowany, np., gdy zdjęcie zostało już upublicznione w sposób ustalony pomiędzy stronami. Odwołanie takie działa więc od chwili złożenia stosownego oświadczenia woli na przyszłość. Na gruncie tej ustawy osoba, której wizerunek dotyczy będzie miała również możliwość zakazania rozpowszechniania swojego wizerunku, jeśli w świetle nowych okoliczności, czynność ta będzie naruszać inne jej prawa osobiste, np. prawo do przypadku zgody wyrażonej na podstawie RODO zgoda na przetwarzanie danych w postaci wizerunku może być odwołana w każdym czasie, przy czym pozostanie ona bez wpływu na zgodność z prawem takiego przetwarzania przed jej wycofaniem. Sytuacja mocno się skomplikuje w przypadku, kiedy Administrator danych osobowych rozpowszechni już wizerunek danej osoby, a ona zażąda realizacji prawa z art. 17 RODO do bycia zapomnianym. Wówczas Administrator danych osobowych będzie zobowiązany podjąć rozsądne działania w celu poinformowania innych administratorów przetwarzających ten wizerunek, że osoba żąda realizacji prawa do bycia zapomnianym a tym samym np. usunięcia wszystkich linków do tych danych oraz ich sytuacji, w której zgoda na przetwarzanie wizerunku miałaby być pobierana przez pracodawcę od pracownika Administrator danych osobowych musi mieć świadomość, że, zgodnie z motywem (43) RODO, zgoda nie powinna stanowić ważnej podstawy prawnej przetwarzania danych w szczególnych przypadkach, tj., gdy istnieje wyraźny brak równowagi między osobą, której dane dotyczą a Administratorem danych osobowych czy gdy Administrator danych osobowych jest organem publicznym. W takich sytuacjach jest mało prawdopodobne by zgoda została wyrażona dobrowolnie. Zgody, bowiem nie uważa się za dobrowolną wówczas, gdy istnieje brak równowagi miedzy stronami a w przypadku relacji pracodawca-pracownik taka sytuacja jest bardzo uzasadniony interes administratora danych osobowychInną przesłanką legalizującą dla przetwarzania tych danych może być także art. 6 ust. 1 lit. f), RODO, czyli konieczność przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez Administratora danych osobowych. Zastosowanie tej przesłanki wymaga przeprowadzenia tzw. testu równowagi, który służy ustaleniu, czy interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby nie mają charakteru nadrzędnego w stosunku do interesów Administratora danych osobowych. Test musi zostać przeprowadzony przed rozpoczęciem przetwarzania danych, ponieważ od jego wyniku zależy to czy Administrator danych osobowych będzie mógł się powołać przy przetwarzaniu na podstawę z art. 6 ust. 1 lit. f) ocena planowanego rozstrzygnięcia. Administrator danych osobowych powinien oceniać niezbędność przetwarzania na podstawie prawnie uzasadnionego interesu odrębnie dla konkretnych kategorii danych. Np. w sytuacji przetwarzania wizerunku pracowników np. na identyfikatorach czy kartach dostępu do pomieszczeń pracodawca będzie mógł się powołać na prawnie uzasadniony interes wówczas, gdy wizerunek będzie tam zamieszczany ze względów bezpieczeństwa (konieczność weryfikacji osób mających dostęp do pomieszczenia objętego szczególnymi wymogami bezpieczeństwa). Przesłanka ta w wielu przypadkach nie będzie stanowiła podstawy dla przetwarzania polegającego na rozpowszechnianiu wizerunku, chociaż wyjątkiem od tej zasady może być np. umieszczenie wizerunku rzecznika prasowego danej organizacji na jej stronie pacjent może nagrać przebieg wizyty lekarskiej bez zgody przez pacjenta lub osobę mu towarzyszącą przebiegu wizyty lekarskiej bez zgody lekarza stało się w obecnych czasach coraz bardziej powszechne. Pacjenci za pomocą dowodu z nagrania starają się wykazać, że zachowanie lekarza było nieodpowiednie lub, że np. dokumentacja medyczna jest prowadzona w sposób nieprawidłowy, ponieważ lekarz nie dokonuje do niej wpisu wszystkich informacji, które mu pacjent przekazuje. Samo nagrywanie przez pacjenta jego własnej wizyty nie stanowi przestępstwa w rozumieniu przepisów ustawy Pacjent jest bowiem uprawniony do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Sytuacja, w której pacjent na swojej wizycie nagrywa wyłącznie dźwięk niczym nie różni się od tej, w której zapisywałby sobie zalecenia lekarskie na kartce papieru. Lekarz nie może odmówić pacjentowi udzielenia informacji o stanie zdrowia powołując się na brak zgody na nagrywanie rozmowy. Odmowa taka mogłaby być bowiem uznana za naruszenie podstawowego prawa pacjenta, jakim jest prawo do informacji o stanie zdrowia.[4]Nagranie przez pacjenta własnej wizyty. Samo nagrywanie przez pacjenta jego własnej wizyty nie stanowi przestępstwa w rozumieniu przepisów ustawy Pacjent jest bowiem uprawniony do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Inaczej sytuacja wygląda wtedy, kiedy obca osoba, nieupoważniona przez pacjenta do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia, nagrałaby cudzą rozmowę. Tego typu działanie może zostać uznane za przestępstwo zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności do lat 2, z art. 267 § 3 a ujawnienie nagranej w ten sposób rozmowy za przestępstwo z art. 267 § 4 Zgodnie z treścią art. 267 § 3 karze podlega ten, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem. Takim urządzeniem może być każde służące do rejestracji dźwięku i obrazu, a więc np. telefon komórkowy, kamera, aparat fotograficzny czy rejestrowanie przebiegu wizyty nie wymaga zgody lekarza a konieczność jej uzyskania pojawia się dopiero w momencie publikacji nagrania ujawniającego wizerunek i dopiero to opublikowanie może powodować powstanie odpowiedzialności po stronie nagrywającego. Potajemne rejestrowanie rozmów narusza zagwarantowane w art. 49 Konstytucji RP prawo do wolności i ochrony tajemnicy komunikowania się oraz może zostać uznane za ingerencję w dobra osobiste osoby nagrywanej. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku sąd uzna takie nagranie za naruszenie dóbr osobistych lekarza. Zgodnie z art. 24 ochrona przysługuje jedynie przed bezprawnym naruszeniem dobra osobistego, co oznacza, że jeśli działanie było zgodne z zasadami współżycia społecznego lub też zmierzało do ochrony uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego to nie będzie ono nosiło cech bezprawności. Pacjent może bowiem próbować dowodzić, że nagranie którego dokonał było uzasadnione i usprawiedliwione koniecznością ochrony większego dobra niż tajemnica komunikowania się czyli jego zdrowia i życia lub potrzebą wykazania nagannego zachowania lekarza czy funkcjonowania podmiotu leczniczego, którego działalność jest finansowana ze środków przez pacjenta nagrania bez zgody lekarza. Z inną sytuacją w sensie prawnym mamy do czynienia wówczas, gdy pacjent zarejestruje obraz i dźwięk podczas swojej wizyty lekarskiej ,a następnie opublikuje takie nagranie bez zgody lekarza np. na portalach społecznościowych. Takie działanie narusza w szczególności przepisy art. 81 ust. 1 ustawy o pr. aut., ponieważ rozpowszechnianie wizerunku wymaga wyraźnej zgody nagrywanego. Jeżeli lekarz nie wyraził zgody na rozpowszechnianie swojego wizerunku może dochodzić swoich praw przed sądem cywilnym. Środki ochrony razie rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej bez wymaganego prawem zezwolenia przysługują roszczenia wymienione w art. 78 ust. 1 ustawy o pr. aut. tj. żądanie zaniechania rozpowszechniania wizerunku, usunięcia skutków niezgodnego z prawem rozpowszechniania czy też żądanie odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia lub przekazania określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Oczywiście osobie, której wizerunek jest przetwarzany niezgodnie z przepisami prawa przysługuje również prawo do złożenia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz prawo ochrony prawnej przed której wizerunek rozpowszechniono bezprawnie może dochodzić swoich roszczeń na gruncie art. 448 w związku z art. 24 ponieważ wizerunek jest traktowany jako dobro osobiste w rozumieniu art. 23 Z tego względu może domagać się zaniechania działania zagrażającego jego dobru osobistemu zadośćuczynienia pieniężnego lub np. zapłaty określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Może również żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia podjęła czynności konieczne do usunięcia jego skutków. W przypadku, gdy została wyrządzona szkoda majątkowa poszkodowany może wnosić o jej naprawienie na zasadach ogólnych, czyli wykazując działanie szkodzące, szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem a powstaniem szkody. Oznacza to, że jeśli poszkodowany domaga się zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie środków ochrony naruszonych dóbr osobistych (art. 448 w związku z art. 24 § 1 to przesłanką roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia jest tu wykazanie przez pokrzywdzonego faktu naruszenia konkretnego dobra osobistego oraz doznania krzywdy na skutek owego naruszenia. Skoro natomiast art. 24 § 1 formułuje domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych, zatem to na pozwanym ciąży obowiązek wykazania, że jego działanie naruszające dobra osobiste powoda nie było z art. 24 § 3 roszczenia te mogą być dochodzone łącznie z roszczeniami wynikającymi z art. 78 ust. 1 ustawy o pr. podstawę dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu poniesionej szkody majątkowej lub niemajątkowej daje osobie, której dane były przetwarzane niezgodnie z prawem, również art. 82 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)[2] Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( z 2020 r. poz. 288)[3] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny ( z 2020 r. poz. 568 ze zm.)[4] Sąd Apelacyjny w Poznaniu wskazał w wyroku z dnia 8 marca 2018 r. (I A Ca 917/17), że naruszenie prawa pacjenta do informacji występuje już z chwilą nieudzielenia pacjentowi informacji, bez względu na to, czy wystąpiły skutki w postaci uszkodzenia lub rozstroju zdrowia.[5] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny ( z 2020 r. poz. 875)
kluczowe znaczenie ma art. 81 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych6 (dalej: pr. aut.), zgodnie z którym rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Wyjątek od tej zasady stanowi art. 81 ust. 2 pr. aut., zgodnie z którym zezwolenia nie
Autorzy artykułu: dr Joanna Łuczak-Tarka oraz apl. adw. Adrianna do wizerunku podlega ochronie na gruncie ustawy z dn. 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych[1] (dalej: Pr. Aut.). Ustawa ta nie zawiera co prawda legalnej definicji wizerunku, to jednak w doktrynie i orzecznictwie interpretuje się to pojęcie szeroko, uznając za wizerunek „wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób)”[2], przy czym do kategorii tej zalicza się nie tylko portret czy fotografię, ale też karykaturę, maskę artystyczną, a nawet body art[3]. Jednocześnie, wizerunek jest daną osobową, która w zależności od stanu faktycznego będzie stanowiła informację o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. Forma jego utrwalenia nie ma tu zasadniczego znaczenia, tzn. może to być zarówno zdjęcie czy nagranie z monitoringu. Istotne jednak będą narzędzia wykorzystywane w takim procesie – to one pozwolą na rozstrzygnięcie, czy w przypadku wykorzystywania konkretnego wizerunku dochodzi do przetwarzania danych zwykłych czy danych szczególnej kategorii. Wizerunek twarzy może stanowić daną biometryczną[4], jeśli jego przetwarzanie odbywa się przy użyciu specjalnych technik, takich jak techniki biometryczne[5]. Dlatego też administrator wykorzystując wizerunek np. swoich pracowników nie może zapominać zarówno o regulacjach RODO, jak i o przepisach prawa wizerunku – kiedy konieczna jest zgoda?Co do zasady, zgodnie z art. 81 ust. 1 Pr. Aut. nie można rozpowszechniać cudzego wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej. Reguła ta doznaje trzech wyjątków:osoba, której wizerunek ma być rozpowszechniony, jest osobą powszechnie znaną, a jej wizerunek utrwalono w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych);wizerunek osoby stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, lub też;osoba otrzymała umówioną zapłatę za pozostałych przypadkach rozpowszechnianie wizerunku bez wymaganego prawem zezwolenia jest bezprawne. Wynika to z ochrony dóbr osobistych jednostki oraz konieczności zapewnienia jej wyłącznego prawa do decydowania o rozpowszechnianiu własnego pojęciem „rozpowszechniania” wizerunku, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt) 3 Pr. Aut., należy rozumieć udostępnienie go publicznie w jakikolwiek sposób. Będzie nim więc co do zasady np. umieszczenie zdjęcia pracownika na portalu społecznościowym firmy, w stopce wiadomości e-mail wysyłanych do klientów czy w folderze reklamowym przekazywanym potencjalnym kontrahentom na międzynarodowych targach branżowych. Jednocześnie rozpowszechnianie wizerunku stanowi bez wątpienia przetwarzanie danych osobowych, o którym mowa w art. 4 ust. 2 RODO. Należy zatem odwołać się do przesłanek legalizujących przetwarzanie – a w analizowanym przypadku do zgody (do której nawiązuje także Pr. Aut.) i realizacji prawnie uzasadnionych interesów które musi spełniać zgodaPrzepisy prawa autorskiego nie precyzują, jakie warunki musi spełniać prawnie wiążąca zgoda na rozpowszechnianie wizerunku. Stąd wiele wątpliwości, które częściowo rozstrzygane są przez orzecznictwo. Z pewnością zgoda musi być wyrażona wprost i to w sposób niebudzący wątpliwości; nie można jej domniemywać – podobnie jak w przypadku zgody na przetwarzanie danych osobowych. Przykładowo, sam brak sprzeciwu wobec fotografowania, a nawet pozowanie do zdjęć, może oznaczać jedynie zgodę na utrwalenie wizerunku, ale nie na jego rozpowszechnianie (zob. wyr. SA w Poznaniu z r., I ACa 246/05, niepubl.; wyr. SA w Warszawie z r. I ACa 509/04, niepubl.). Mimo takiego rygoryzmu, prawo nie ustanawia żadnych wymogów co do formy zgody, tzn. może być ona wyrażona przez każde zachowanie ujawniające wolę danej osoby w sposób dostateczny, w tym ustnie lub w postaci RODO także nie wprowadzają wymogów dotyczących formy wyrażenia zgody na przetwarzanie. Istotna będzie jednak możliwość wykazania przez administratora, z uwagi na zasadę rozliczalności[6], która z przesłanek legalizujących została spełniona, a w przypadku rozpowszechniania wizerunku, że podmiot danych wyraził zgodę na przetwarzanie danych poprzez jego upublicznienie. Zgoda taka musi również kumulatywnie spełnić następujące wymogi tzn. być dobrowolna, konkretna, świadoma i jednoznaczna[7].Na gruncie przepisów prawa autorskiego ważne jest, aby osoba wyrażająca zgodę miała świadomość w jaki sposób jej wizerunek będzie rozpowszechniany – zdarza się bowiem, zwłaszcza w przypadku tzw. zgód blankietowych, zezwalających na rozpowszechnianie wizerunku w dowolny sposób, że sądy przyjmują nieważność tego typu zezwolenia w zakresie, w jakim udzielający zgody nie wiedział na co rzeczywiście się godzi (zob. przykł. wyr. SA w Warszawie z r., I ACa 1686/13). Zezwolenie takie nie może mieć więc charakteru abstrakcyjnego, ale powinno wskazywać na konkretne okoliczności (a przynajmniej ich rodzaj), w których wizerunek może być rozpowszechniany, w tym na formę przedstawienia wizerunku, miejsce, czas publikacji, a także na to, jakim komentarzem wizerunek będzie opatrzony. Podobnie, motyw 42 preambuły RODO zwraca uwagę, że świadome wyrażenie zgody na przetwarzanie danych ma miejsce, gdy podmiot danych zna co najmniej tożsamość administratora oraz zamierzone cele przetwarzania. Stwierdzenie to nie stanowi jednak podstawy do zwolnienia administratora od konieczności spełnienia obowiązku informacyjnego, o którym mowa w art. 13 RODO. Jeśli jest nim pracodawca, a zgoda została wyrażona już w trakcie trwania stosunku pracy to wystarczy, że obowiązek ten zostanie zrealizowany w części – w zakresie związanym bezpośrednio z upublicznieniem zgodyUznaje się, że zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku, udzielone na podstawie art. 81 ust. 1 Pr. Aut., może być w każdym czasie odwołane, chyba że odwołanie to staje się bezprzedmiotowe, ponieważ interes majątkowy został już zrealizowany (np. gdy zdjęcie zostało już upublicznione w sposób określony przez strony). Odwołanie zgody działa więc ex nunc (wyr. SA z Wrocławia z r., I ACa 1492/06) – tzn. od chwili złożenia stosownego oświadczenia woli na z punktu widzenia prawa, praktyką jest stosowanie w umowach postanowień przewidujących nieodwołalną zgodę osoby, której wizerunek utrwalono, na jego rozpowszechnianie w przyszłości. Takie zastrzeżenie pozbawiające podmiot uprawniony możliwości wyrażenia sprzeciwu wobec rozpowszechniania jego wizerunku nie znajduje potwierdzenia ani w przepisach, ani w literaturze. Teoretycznie w ramach swobody kontraktowania strony mogą tak ograniczyć prawo osoby portretowanej, niemniej jednak stoi to w sprzeczności z zasadą autonomii jednostki (będącej podstawą wprowadzenia tego typu regulacji) i wolności zmiany podjętej decyzji[8], a nawet z potrzebą ochrony ludzkiej godności[9]. Mimo to czasami dopuszcza się koncepcję, według której ograniczenie swobody odwołania zgody na rozpowszechnianie wizerunku jest uzasadnione w sytuacji, gdy umowa o gospodarcze wykorzystanie wizerunku ma na celu wyłącznie realizację interesów majątkowych uprawnionego (np. gdy dochodzi do rozpowszechniania wizerunku w celu reklamowym, merchandisingowym). Wówczas, prawo do wizerunku zostałoby częściowo „sparaliżowane” na czas obowiązywania umowy[10]. Uprawniony będzie jednak mieć możliwość zakazania rozpowszechniania wizerunku, jeśli – w świetle nowych okoliczności – czynność ta będzie naruszać inne jego prawa osobiste, np. prawo do powyżej sytuacja nie budzi zasadniczych wątpliwości na gruncie RODO – tzn. zgoda na przetwarzanie danych w postaci rozpowszechniania wizerunku może być odwołana w każdym czasie, przy czym pozostanie ona bez wpływu na zgodność z prawem takiego przetwarzania przed jej odwołaniem[11]. Jednocześnie odwołanie zgody nie musi następować w taki sam sposób jak jej wyrażenie – administrator musi tylko zapewnić, aby było ono równie łatwe[12]. W przypadku odwołania zgody na przetwarzanie, przy jednoczesnym braku innej przesłanki legalizującej, podmiot danych może żądać usunięcia danych[13]. Sytuację administratora skomplikuje jednak wcześniejsze upublicznienie tych danych. Jeśli do niego doszło administrator ma obowiązek podjęcia tzw. rozsądnych działań w celu poinformowania innych administratorów przetwarzających te dane, że podmiot danych żąda realizacji prawa do bycia zapomnianym – a tym samym usunięcia wszystkich łączy (linków) do tych danych oraz ich kopii[14]. Działania podjęte w związku ze spełnieniem „obowiązku informacyjnego” wobec innych administratorów mają uwzględniać narzędzia i środki, którymi dysponuje podmiot zobowiązany oraz koszty takiej uzasadniony interes administratora jako przesłanka legalizująca Dopuszczalność przetwarzania przez pracodawcę danych osobowych w postaci wizerunku pracownika wymaga każdorazowej oceny. Przesłanką legalizującą dla przetwarzania tych danych może być także art. 6 ust. 1 lit. f) RODO – tj. niezbędność przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora[15]. Administrator chcący powołać się na tę okoliczność jest zobligowany do przeprowadzenia tzw. testu równowagi, który służy ustaleniu, czy interesy lub podstawowe prawa i wolności podmiotu danych nie mają charakteru nadrzędnego w stosunku do jego interesów. Co ważne, powinien on zostać przeprowadzony przed rozpoczęciem przetwarzania danych w oparciu o art. 6 ust. 1 lit. f) RODO, gdyż w istocie jego wynik przesądzi o możliwości powołania się na tę przesłankę przetwarzania. W przypadku ustalenia, że interesy podmiotu danych lub też jego prawa i wolności mają charakter nadrzędny nad interesem administratora przetwarzanie danych w oparciu o wskazany powyżej przepis nie jest możliwe – przesłanka ta ma zatem charakter negatywny. Należy w pełni podzielić stanowisko W. Chomiczewskiego, że niezbędność przetwarzania do realizacji uzasadnionego interesu administratora należy oceniać odrębnie dla konkretnych kategorii danych[16]. Odnosząc się zatem do wizerunku pracowników, z uzasadnionym interesem pracodawcy, a jednocześnie z niezbędnością przetwarzania, będziemy mieli do czynienia, gdy np. ich zdjęcia wraz z imionami i nazwiskami będą umieszczane ze względów bezpieczeństwa na kartach dostępu do pomieszczeń. Przesłanka z art. 6 ust. 1 lit. f) RODO w wielu wypadkach nie będzie jednak spełniona dla przetwarzania polegającego na upublicznieniu wizerunku. Wyjątkiem od tej zasady będzieprzykładowo umieszczenie wizerunku rzecznika prasowego spółki na jej stronach środki ochrony prawnej W razie rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej bez wymaganego prawem zezwolenia przysługują roszczenia wymienione w art. 78 ust. 1 Pr. Aut., tj. żądanie zaniechania rozpowszechniania wizerunku, usunięcia skutków niezgodnego z prawem rozpowszechniania czy też żądanie odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia lub przekazania określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jednocześnie osobie, której dane dotyczą, przysługuje prawo do złożenia na działanie będące niezgodnym z prawem przetwarzaniem jej wizerunku skargi do organu nadzorczego[17], a także prawo do skutecznego środka ochrony prawnej przed sądem[18]. Naruszenie reguł przetwarzania danych obejmujących wizerunek, w tym np. jego bezprawne upublicznienie stanowi również podstawę do nałożenia na administratora kary pieniężnej, która w przypadku, gdy jest nim przedsiębiorstwo, może wynieść do 4 % jego całkowitego rocznego obrotu albo do 20 mln euro – w zależności od tego, która z kwot będzie kwotą wyższą. Takie przetwarzanie może także stanowić przestępstwo, zagrożone alternatywnie karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch[19].Ponadto podmiot, którego wizerunek rozpowszechniono bezprawnie, oprócz ww. uprawnień, może dochodzić swoich roszczeń na gruncie art. 24 ponieważ wizerunek jest traktowany jako dobro osobiste w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego (zob. art. 23 Z tego względu może domagać się zaniechania działania zagrażającego jego dobru osobistemu, zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Może również żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, podjęła czynności potrzebne do usunięcia jego skutków (np. złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie). Jeśli natomiast została wyrządzona szkoda majątkowa – poszkodowany może wnosić o jej naprawienie na zasadach ogólnych (tzn. wykazując działanie szkodzące, szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem a powstaniem szkody). Warto zaznaczyć, że opisane wyżej roszczenia mogą być dochodzone kumulatywnie (czyli łącznie) z roszczeniami wynikającymi z art. 78 ust. 1 Pr. Aut. Co więcej, samodzielną podstawę dochodzenia roszczeń odszkodowawczych przez podmioty danych z tytułu poniesionej szkody majątkowej lub niemajątkowej stanowi art. 82 RODO[20].Autorzy artykułu: dr Joanna Łuczak-Tarka apl. adw. Adrianna Michałowicz[1] Tekst jedn. z 2018 r. poz. 1191.[2] J. Barta, R. Markiewicz, [w:] J. Barta, R. Markiewicz, Komentarz Pr. Aut, Warszawa 2011, s. 519.[3] P. Ślęzak [w:] P. Ślęzak, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, 2017, komentarz do art. 81, nb. 14-18.[4] Zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 14 RODO „dane biometryczne” oznaczają dane osobowe, które wynikają ze specjalnego przetwarzania technicznego, dotyczą cech fizycznych, fizjologicznych lub behawioralnych osoby fizycznej oraz umożliwiają lub potwierdzają jednoznaczną identyfikację tej osoby, takie jak wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne.[5] M. Kuba, [w:] E. Bielak – Jomaa, D. Lubasz (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2017, s. 276.[6] Art. 5 ust. 2 RODO.[7] Na temat wszystkich wymogów, które musi spełniać zgoda na przetwarzanie danych zob. D. Lubasz, [w:] E. Bielak – Jomaa, D. Lubasz (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2017, s. 351 i n. oraz Wytyczne Grupy Roboczej art. 29 RODO ds. Ochrony Danych dotyczące zgody z dnia r., 17/PL, WP (nieoficjalne tłumaczenie dostępne na stronie dostęp z dnia: r.).[8] T. Grzeszak [w:] J. Barta (red.), Prawo autorskie. System Prawa Prywatnego, t. 13, s. 811.[9] T. Targosz, Commercialisation of Personality Rights, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 2007, nr 3, s. 53.[10] T. Grzeszak [w:] J. Barta (red.), Prawo autorskie. System Prawa Prywatnego, t. 13, s. 814.[11] Art. 7 ust. 3 RODO.[12] Tamże.[13] Art. 17 ust. 1 lit. b) RODO.[14] Art. 17 ust. 2 RODO.[15] Lub stronę trzecią.[16] W. Chomiczewski, [w:] E. Bielak – Jomaa, D. Lubasz (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2017, s. 395.[17] Art. 77 ust. 1 RODO.[18] Art. 79 ust. 1 RODO.[19] Zob. art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych ( z 2018 r. poz. 1000).[20] Więcej zob. N. Zawadzka, [w:] E. Bielak – Jomaa, D. Lubasz (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2017, s. 1049 i n. Post Views: 94 682 Polecane artykuły Używamy cookies i podobnych technologii. Uzyskujemy do nich dostęp w celach statystycznych i zapewnienia prawidłowego działania strony. Możesz określić w przeglądarce warunki przechowywania cookies i dostępu do nich. Więcej Nasza siedziba znajduje się w Łodzi. Nasze akta rejestrowe prowadzi Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy KRS, numer KRS 465886, NIP możesz się z nami skontaktować?listownie: ul. Żwirki 17, 90-539 Łódźe-mailem na adres: info@ masz prawa?1. dostępu do Twoich danych,2. ich poprawiania,3. żądania ich usunięcia,4. ograniczenia przetwarzania,5. wniesienia sprzeciwu co do przetwarzania Twoich danych zrobić gdy uważasz, że przetwarzamy Twoje dane niezgodnie z wymogami prawnymi?Możesz wnieść skargę do organu nadzorczego. W Polsce jest to Prezes Urzędu Ochrony Danych co nam Twoje dane, czyli w jakim celu je przetwarzamy?1. odpowiedzi na Twoją wiadomość lub rozwiązania poruszonej przez Ciebie sprawy,2. marketingowym polegającym na promocji naszych towarów i usług oraz nas musisz podawać nam swoje dane?Jest to dobrowolne, lecz bez podania Twoich danych kontaktowych nie będziemy mogli odpowiedzieć na Twoją wiadomość i możemy nie móc rozwiązać poruszonej przez Ciebie jakiej podstawie prawnej przetwarzamy Twoje dane?Art. 6 ust. 1 lit. f RODO, czyli tego prawnie uzasadnionym interesem jest udzielenie odpowiedzi na Twoje pytanie lub rozwiązanie poruszonej przez Ciebie sprawy oraz prowadzenie naszego przekażemy Twoje dane?1. podmiotom zajmującym się hostingiem (przechowywaniem) strony oraz danych osobowych dla nas,2. dostawcom narzędzi służących do analityki działania długo będziemy przetwarzać Twoje dane?1. przez czas potrzebny na udzielenie odpowiedzi na Twoje pytanie lub rozwiązanie poruszonej przez Ciebie sprawy,2. prowadzenia działań marketingowych przez nas albo do czasu wyrażenia przez Ciebie sprzeciwu wobec dalszego przetwarzania danych w celach po przekazaniu nam danych możesz sprzeciwić się ich przetwarzaniu?Tak. Możesz to zrobić w dwóch sytuacjach, gdy przetwarzamy Twoje dane:1. na potrzeby marketingu bezpośredniego; takiego sprzeciwu nie musisz uzasadniać,2. na podstawie innych naszych prawnie uzasadnionych interesów; taki sprzeciw wymaga uzasadnienia Twoją szczególną sytuacją. Nasza siedziba znajduje się w Łodzi. Nasze akta rejestrowe prowadzi Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy KRS, numer KRS 465886, NIP możesz się z nami skontaktować?listownie: ul. Żwirki 17, 90-539 Łódźe-mailem na adres: info@ masz prawa?1. dostępu do Twoich danych,2. ich poprawiania,3. żądania ich usunięcia,4. ograniczenia przetwarzania,5. wniesienia sprzeciwu co do przetwarzania Twoich danych zrobić gdy uważasz, że przetwarzamy Twoje dane niezgodnie z wymogami prawnymi?Możesz wnieść skargę do organu nadzorczego. W Polsce jest to Prezes Urzędu Ochrony Danych co nam Twoje dane, czyli w jakim celu je przetwarzamy?1. odpowiedzi na Twoją wiadomość lub rozwiązania poruszonej przez Ciebie sprawy,2. marketingowym polegającym na promocji naszych towarów i usług oraz nas samych, a na podstawie Twojej zgody wysyłaniu do Ciebie newslettera. Będziemy także analizowali czy zapoznajesz się z naszymi newsletterami, i które z informacji w nich zawartych czytasz musisz podawać nam swoje dane?Jest to dobrowolne, lecz bez podania Twoich danych kontaktowych nie będziemy mogli odpowiedzieć na Twoją wiadomość i możemy nie móc rozwiązać poruszonej przez Ciebie jakiej podstawie prawnej przetwarzamy Twoje dane?1. Art. 6 ust. 1 lit. f RODO, czyli tego prawnie uzasadnionym interesem jest udzielenie odpowiedzi na Twoje pytanie lub rozwiązanie poruszonej przez Ciebie sprawy oraz prowadzenie naszego marketingu, a także analizowanie czy czytasz nasze newslettery, i które z informacji w nich zawartych czytasz Jeżeli wyrazisz zgodę na otrzymywanie komunikatów marketingowych również na Twój adres e-mail, to podstawą prawną będzie także art. 10 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz art. 172 ustawy Prawo przekażemy Twoje dane?1. podmiotom zajmującym się hostingiem (przechowywaniem) strony oraz danych osobowych dla nas,2. dostawcom narzędzi służących do:a. analityki działania strony,b. dostawcom narzędzi służących do wysyłania długo będziemy przetwarzać Twoje dane?1. przez czas potrzebny na udzielenie odpowiedzi na Twoje pytanie lub rozwiązanie poruszonej przez Ciebie sprawy,2. prowadzenia działań marketingowych przez nas albo do czasu wyrażenia przez Ciebie sprzeciwu wobec dalszego przetwarzania danych w celach marketingowych albo odwołania zgody na wysyłanie wiadomości na Twój adres e-mail. Odwołanie przez Ciebie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania przed wycofaniem po przekazaniu nam danych możesz sprzeciwić się ich przetwarzaniu?Tak. Możesz to zrobić w dwóch sytuacjach, gdy przetwarzamy Twoje dane:1. na potrzeby marketingu bezpośredniego; takiego sprzeciwu nie musisz uzasadniać,2. na podstawie innych naszych prawnie uzasadnionych interesów; taki sprzeciw wymaga uzasadnienia Twoją szczególną sytuacją. Nasza siedziba znajduje się w Łodzi. Nasze akta rejestrowe prowadzi Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy KRS, numer KRS 465886, NIP możesz się z nami skontaktować?listownie: ul. Żwirki 17, 90-539 Łódźe-mailem na adres: info@ masz prawa?1. dostępu do Twoich danych,2. ich poprawiania,3. żądania ich usunięcia,4. ograniczenia przetwarzania,5. wniesienia sprzeciwu co do przetwarzania Twoich danych zrobić gdy uważasz, że przetwarzamy Twoje dane niezgodnie z wymogami prawnymi?Możesz wnieść skargę do organu nadzorczego. W Polsce jest to Prezes Urzędu Ochrony Danych co nam Twoje dane, czyli w jakim celu je przetwarzamy?W celu marketingu nas i naszych usług, w tym w celu wysyłania do Ciebie naszego newslettera, a także analizowania czy zapoznajesz się z naszymi newsletterami, i które z informacji w nich zawartych czytasz musisz podawać nam swoje dane?Jest to dobrowolne. Bez ich podania nie będziesz jednak mógł otrzymywać jakiej podstawie prawnej przetwarzamy Twoje dane?1. Art. 6 ust. 1 lit. f RODO, czyli tego prawnie uzasadnionym interesem jest prowadzenie marketingu własnych usług, a także analizowanie czy czytasz nasze newslettery, i które z informacji w nich zawartych czytasz art. 10 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz art. 172 ustawy Prawo przekażemy Twoje dane?1. Dostawcom narzędzi do:a. analityki ruchu na stronie,b. wysyłki newsletterów,2. Podmiotom zajmującym się hostingiem (przechowywaniem) strony oraz danych osobowych dla długo będziemy przetwarzać Twoje dane?Przez czas prowadzenia działań marketingowych przez nas albo do czasu wyrażenia przez Ciebie sprzeciwu wobec dalszego przetwarzania danych w celach marketingowych, albo odwołania zgody na wysyłanie wiadomości na Twój adres e-mail. Odwołanie przez Ciebie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania przed wycofaniem po przekazaniu nam danych możesz sprzeciwić się ich przetwarzaniu?Tak. Możesz to zrobić w dwóch sytuacjach, gdy przetwarzamy Twoje dane:1. na potrzeby marketingu bezpośredniego; takiego sprzeciwu nie musisz uzasadniać,2. na podstawie innych naszych prawnie uzasadnionych interesów; taki sprzeciw wymaga uzasadnienia Twoją szczególną sytuacją.
poz. 1231 z późn. zm.), dalej jako „ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych” lub „pr. aut.” 5 Genezy art. 55 pr. aut. dopatrywać się można wart. 35 § 1 ustawy zdnia 10 lipca 1952r. oprawie au-torskim (Dz. U. z 1952 r. Nr 34, poz. 234), a nawet w art. 35 ustawy z dnia 29 marca 1926 r. o prawie autor-skiem (Dz. U. z 1926 r.
Rozdział 3Badania techniczne pojazdów Art. 81. 1. Właściciel pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest obowiązany przedstawiać go do badania technicznego. 2. Badania techniczne dzieli się na badania okresowe, badania dodatkowe oraz badania co do zgodności z warunkami technicznymi. 3. Okresowe badanie techniczne po raz pierwszy jest przeprowadzane przed pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Badaniu, o którym mowa w ust. 3, nie podlega: 1) nowy pojazd, dla którego wydano świadectwo zgodności WE, świadectwo zgodności, dopuszczenie jednostkowe pojazdu, decyzję o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwo dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu; 2) zarejestrowany pojazd: a) na którego typ wydano świadectwo homologacji typu WE pojazdu - w okresie od dnia pierwszej rejestracji za granicą do dnia terminu okresowego badania technicznego, ustalonego na podstawie ust. 5, lub b) w którego dowodzie rejestracyjnym lub innym dokumencie wydanym przez właściwy organ państwa członkowskiego przedstawionym do rejestracji, zawarta jest informacja o wykonanym badaniu technicznym i jego terminie ważności - z wyjątkiem taksówki, pojazdu uprzywilejowanego lub pojazdu odpowiednio przystosowanego lub wyposażonego zgodnie z przepisami o przewozie towarów niebezpiecznych, pojazdu z zamontowanym urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu oraz pojazdu przystosowanego konstrukcyjnie do ruchu lewostronnego. 5. Okresowe badanie techniczne pojazdu przeprowadza się corocznie, z zastrzeżeniem ust. 6-10. 6. Okresowe badanie techniczne samochodu osobowego, samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, motocykla lub przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, następnie przed upływem 5 lat od dnia pierwszej rejestracji i nie później niż 2 lata od dnia przeprowadzenia poprzedniego badania technicznego, a następnie przed upływem kolejnego roku od dnia przeprowadzenia badania. Nie dotyczy to pojazdu przewożącego towary niebezpieczne, taksówki, pojazdu samochodowego konstrukcyjnie przeznaczonego do przewozu osób w liczbie od 5 do 9, wykorzystywanego do zarobkowego transportu drogowego osób, pojazdu marki „SAM”, pojazdu zasilanego gazem, pojazdu uprzywilejowanego oraz pojazdu używanego do nauki jazdy lub egzaminu państwowego, które podlegają corocznym badaniom technicznym. 7. Okresowe badanie techniczne ciągnika rolniczego, przyczepy rolniczej oraz motoroweru przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, a następnie przed upływem każdych kolejnych 2 lat od dnia przeprowadzenia badania. 8. Przepisy ust. 6 i 7 dotyczą również pojazdów, o których mowa w ust. 6 i 7, zarejestrowanych po raz pierwszy za granicą. W tym przypadku za dzień pierwszej rejestracji, o której mowa w ust. 6 i 7, przyjmuje się dzień pierwszej rejestracji za granicą. 9. Okresowe badanie techniczne autobusu przeprowadza się przed upływem roku od dnia pierwszej rejestracji i następnie co 6 miesięcy. 10. Przyczepa lekka i pojazd zabytkowy nie podlegają okresowym badaniom technicznym. W przypadku pojazdu zabytkowego, wykorzystywanego do zarobkowego transportu drogowego podlega on corocznym badaniom technicznym. 11. Niezależnie od badań, o których mowa w ust. 3-5, dodatkowemu badaniu technicznemu podlega pojazd: 1) skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego: a) w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska, b) który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, z zastrzeżeniem pkt 5, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; 2) skierowany przez starostę albo na wniosek posiadacza pojazdu: a) w celu identyfikacji lub ustalenia danych niezbędnych do jego rejestracji, b) jeżeli z dokumentów wymaganych do jego rejestracji wynika, że uczestniczył on w wypadku drogowym, lub narusza wymagania ochrony środowiska; 2a) skierowany przez starostę po otrzymaniu: a) informacji, o której mowa w art. 54f ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, b) wniosku organu kontroli ruchu drogowego o konieczności przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego pojazdu kategorii M2, M3, N2 i N3, przyczepy kategorii O3 i O4 i ciągnika kołowego kategorii T5 użytkowanego na drodze publicznej do wykonywania zarobkowego przewozu rzeczy; 3) w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeżeniem art. 66 ust. 4 pkt 5 i 6, z wyłączeniem montażu instalacji do zasilania gazem; 4) który ma być używany jako taksówka, pojazd uprzywilejowany, pojazd do nauki jazdy, pojazd do przeprowadzania egzaminu państwowego lub pojazd odpowiednio przystosowany lub wyposażony zgodnie z przepisami o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych; 5) w którym została dokonana naprawa wynikająca ze szkody istotnej; 6) w którym w czasie badania technicznego stwierdzono ślady uszkodzeń lub naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogących stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; 7) dla którego określono wymagania techniczne w przepisach o podatku od towarów i usług, w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych; 8) autobus, którego dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, co do zgodności z dodatkowymi warunkami technicznymi; 9) dla którego określono dodatkowe wymagania techniczne w międzynarodowych porozumieniach dotyczących międzynarodowego transportu drogowego; 10) wyposażony w blokadę alkoholową. 11a. Badaniu co do zgodności z warunkami technicznymi podlega pojazd zabytkowy przed pierwszą rejestracją na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 12. Badanie techniczne pojazdu z zamontowanym urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu może być przeprowadzone po przedstawieniu dokumentu wydanego przez właściwy organ dozoru technicznego, stwierdzającego sprawność urządzenia technicznego. 12a. Badanie techniczne pojazdu wyposażonego w blokadę alkoholową przeprowadza się po przedstawieniu dokumentu potwierdzającego kalibrację blokady alkoholowej, wystawionego przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela, ważnego przez okres 12 miesięcy od dnia wystawienia. 13. W razie powstania trudności w ustaleniu parametrów pojazdu, badanie techniczne może być przeprowadzone po przedstawieniu opinii rzeczoznawcy samochodowego, o którym mowa w art. 79a. 14. Termin ważności badania technicznego pojazdu, o którym mowa w ust. 4 pkt 2 lit. b, uznaje się, o ile nie jest dłuższy niż termin ważności badania technicznego ustalany na podstawie ust. 5-10. 15. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób przeprowadzenia badań technicznych oraz wzory dokumentów stosowanych przy tych badaniach, uwzględniając w szczególności zakres warunków technicznych pojazdów podlegających badaniu. 16. Minister właściwy do spraw transportu, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpiecznego korzystania z pojazdów zabytkowych oraz zakres warunków technicznych tych pojazdów podlegających badaniu, określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób przeprowadzania badań zgodności tych pojazdów z warunkami technicznymi, wzory dokumentów związanych z tymi badaniami. Art. 81a. Wymiana drogomierza jest dopuszczalna, gdy drogomierz nie odmierza przebiegu pojazdu w sytuacji, w której ze względu na przeznaczenie drogomierza powinien ten przebieg odmierzać lub gdy jest konieczna wymiana elementu pojazdu, z którym drogomierz jest nierozerwalnie związany. Wymiana drogomierza może nastąpić tylko na drogomierz sprawny i właściwy dla danego typu pojazdu. Art. 81b. 1. Właściciel lub [posiadacz pojazdu, pojazdu wolnobieżnego] , pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej lub motoroweru, także niezarejestrowanego, który dokonał wymiany drogomierza, jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia wymiany tego drogomierza przedstawić pojazd w stacji kontroli pojazdów w celu dokonania odczytu wskazania drogomierza, o którym mowa w art. 81a zdanie drugie, wraz z jednostką miary. Przepis art. 81 ust. 13 stosuje się odpowiednio. 2. Niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 1, nie stanowi podstawy odmowy przez stację kontroli pojazdów dokonania odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary. 3. Warunkiem dokonania odczytu, o którym mowa w ust. 1, jest uiszczenie przez właściciela lub posiadacza pojazdu opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary oraz opłaty ewidencyjnej. 4. Maksymalna wysokość opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary nie może przekroczyć 100 zł. Opłata stanowi przychód przedsiębiorcy prowadzącego stację kontroli pojazdów. 5. Czynność, o której mowa w ust. 1, przeprowadza się po złożeniu diagnoście przez właściciela lub posiadacza pojazdu pisemnego oświadczenia o wymianie drogomierza, sporządzonego na urzędowym formularzu. Oświadczenie zawiera: Zmiana w ust. 1 w art. 81b wejdzie w życie z dn. r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2165). Dodany ust. 2a w art. 81b wejdzie w życie z dn. r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2165). 1) imię i nazwisko składającego oświadczenie; 2) numer PESEL składającego oświadczenie, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument; 3) adres zamieszkania składającego oświadczenie; 4) dane identyfikujące pojazd; 5) datę i przyczynę wymiany drogomierza; 6) oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia; 7) klauzulę o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”; 8) czytelny podpis składającego oświadczenie. 6. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 5, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Klauzula, o której mowa w ust. 5 pkt 7, zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. 7. Datę i przyczynę wymiany drogomierza stwierdza, na podstawie oświadczenia, o którym mowa w ust. 5, uprawniony diagnosta zatrudniony w stacji kontroli pojazdów. 8. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia: 1) wzór urzędowego formularza oświadczenia właściciela lub posiadacza pojazdu o wymianie drogomierza, mając na uwadze rzetelne dokumentowanie czynności związanych z wymianą drogomierza; 2) organ zobowiązany do przechowywania oświadczenia, o którym mowa w ust. 5, oraz sposób przekazywania tego oświadczenia, mając na uwadze znaczenie tego dokumentu dla gromadzonych informacji o pojeździe. 9. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia szczegółowe czynności uprawnionych diagnostów związane z dokonaniem odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary oraz wysokość opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary, mając na uwadze konieczność zapewnienia jednolitej procedury w zakresie dokonywania odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary, rzetelnego dokumentowania czynności związanych z wymianą drogomierza oraz koszty tych czynności, w tym niezbędny nakład pracy, a także zasady proporcjonalności opłat. Art. 82. 1. Organ dokonujący rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin badania technicznego pojazdu. 2. Uprawniony diagnosta po wykonaniu badania technicznego pojazdu: 1) wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu; 2) wpisuje kolejny termin badania technicznego do dowodu rejestracyjnego, jeżeli jest wolne miejsce w odpowiedniej rubryce tego dowodu - po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania technicznego pojazdu. Art. 83. 1. Badanie techniczne przeprowadza się po uiszczeniu przez właściciela lub posiadacza pojazdu opłaty za przeprowadzenie badania technicznego i opłaty ewidencyjnej, w: 1) podstawowej stacji kontroli pojazdów - w zakresie: a) okresowego badania technicznego pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z zastrzeżeniem lit. c, b) dodatkowych badań technicznych w odniesieniu do pojazdów, o których mowa w lit. a, z zastrzeżeniem ust. 1a, c) badań technicznych przyczep przeznaczonych do łączenia z pojazdami określonymi w lit. a, o ile stacja spełnia wymagania, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 84a ust. 1 pkt 1 ustawy w zakresie długości stanowiska kontrolnego; 2) okręgowej stacji kontroli pojazdów - w zakresie: a) okresowego badania technicznego wszystkich pojazdów, b) dodatkowych badań technicznych w odniesieniu do pojazdów, o których mowa w lit. a, c) badań co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdów zabytkowych. 1a. Badanie techniczne w zakresie badań co do zgodności z warunkami technicznymi autobusu, którego dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, pojazdu przeznaczonego do przewozu towarów niebezpiecznych, pojazdu zabytkowego, pojazdu marki „SAM”, pojazdu, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym oraz pojazdu, dla którego określono wymagania techniczne w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, a także dla którego określono dodatkowe wymagania w międzynarodowych porozumieniach dotyczących międzynarodowego transportu drogowego jest przeprowadzane wyłącznie w okręgowej stacji kontroli pojazdów. 1b. W przypadku dokonywania opłat, o których mowa w ust. 1, w obrocie bezgotówkowym za ich uiszczenie uważa się złożenie przez właściciela lub posiadacza pojazdu dyspozycji obciążenia rachunku bankowego, rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, rachunku płatniczego w instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego na podstawie polecenia przelewu albo zapłaty za pomocą innego niż polecenie przelewu instrumentu płatniczego. 1c. Opłaty, o których mowa w ust. 1, mogą być uiszczone po przeprowadzeniu badania technicznego, jeżeli przewiduje to umowa zawarta między przedsiębiorcą prowadzącym stację kontroli pojazdów a właścicielem lub posiadaczem pojazdu. 1d. Obowiązek uiszczenia opłaty ewidencyjnej, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy pojazdów niepodlegających rejestracji i pojazdów, o których mowa w art. 73 ust. 3. 2. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów. 2a. Stację kontroli pojazdów mogą prowadzić następujące podmioty niebędące przedsiębiorcami: 1) szkoła lub centrum kształcenia, kształcące w zawodach związanych z naprawą i eksploatacją pojazdów; 2) jednostka: a) organizacyjna służb podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, b) organizacyjna podległa lub nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw zdrowia, ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki lub ministra właściwego do spraw transportu, c) ochrony przeciwpożarowej, d) systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. 2b. W stosunku do podmiotów, o których mowa w ust. 2a, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do przedsiębiorców określone w niniejszym rozdziale. 2c. Środki publiczne przekazywane na działalność podstawową podmiotów, o których mowa w ust. 2a, nie mogą być wykorzystane w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, o której mowa w ust. 2. 3. Stację kontroli pojazdów może prowadzić przedsiębiorca, który: 1) posiada siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) nie jest przedsiębiorcą, w stosunku do którego otwarto likwidację lub ogłoszono upadłość; 3) nie był prawomocnie skazany za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub przestępstwo przeciwko dokumentom - dotyczy osoby fizycznej lub członków organów osoby prawnej; 4) posiada wyposażenie kontrolno-pomiarowe oraz warunki lokalowe gwarantujące wykonywanie odpowiedniego zakresu badań technicznych pojazdów zgodnie ze szczegółowymi warunkami przeprowadzania tych badań; 5) posiada poświadczenie zgodności wyposażenia i warunków lokalowych z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzanych badań wpisanego do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów; 6) zatrudnia uprawnionych diagnostów. 4. Poświadczenie, o którym mowa w ust. 3 pkt 5, wydaje za opłatą, w drodze decyzji, Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego, po dokonaniu sprawdzenia stacji kontroli pojazdów. Poświadczenie zachowuje ważność do czasu zmiany stanu faktycznego, dla którego zostało wydane, nie dłużej niż przez 5 lat od daty jego wydania. Art. 83a. 1. Organem właściwym do prowadzenia rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów jest starosta właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności objętej wpisem. 2. W przypadku gdy przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w art. 83 ust. 2, w jednostkach organizacyjnych położonych na obszarze różnych powiatów, jest on obowiązany uzyskać wpis w odrębnych właściwych rejestrach na każdą z tych jednostek. 3. Wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów jest dokonywany na wniosek przedsiębiorcy zawierający następujące dane: 1) firmę przedsiębiorcy oraz jego adres i siedzibę albo miejsce zamieszkania; 2) numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile przedsiębiorca taki numer posiada, oraz numer identyfikacyjny REGON, o ile przedsiębiorca taki numer posiada; 3) numer identyfikacji podatkowej (NIP) - jeżeli podmiot jest obowiązany posługiwać się tym numerem na podstawie przepisów o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników; 4) adres stacji kontroli pojazdów przedsiębiorcy; 5) zakres badań, jakie przedsiębiorca zamierza przeprowadzać; 6) imiona i nazwiska zatrudnionych diagnostów wraz numerami ich uprawnień. 4. Wraz z wnioskiem przedsiębiorca składa oświadczenie następującej treści: „Oświadczam, że: 1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów są kompletne i zgodne z prawdą; 2) znane mi są i spełniam warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów, określone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.”. 5. Oświadczenie powinno również zawierać: 1) firmę przedsiębiorcy oraz jego miejsce zamieszkania albo siedzibę i adres; 2) oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia; 3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji. 5a. Minister właściwy do spraw transportu określi wzór wniosku o zmianę danych zawartych w rejestrze przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów oraz wzór wniosku o wykreślenie z rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów, w formie dokumentów elektronicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. 6. W rejestrze przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów umieszcza się dane przedsiębiorcy, o których mowa w ust. 3, z wyjątkiem adresu zamieszkania, jeżeli jest on inny niż adres siedziby. 7. Starosta może wyrazić zgodę na umieszczanie nadanych cech identyfikacyjnych pojazdu przez stację kontroli pojazdów. Art. 83aa. Właściwy starosta wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów. Art. 83ab. 1. Właściwy starosta prostuje z urzędu wpis do rejestru zawierający oczywiste błędy lub niezgodności ze stanem faktycznym. 2. W przypadku zmiany danych wpisanych do rejestru przedsiębiorca jest obowiązany złożyć wniosek o zmianę wpisu w rejestrze w terminie 14 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana tych danych. Art. 83ac. 1. Właściwy starosta jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów w terminie 7 dni od dnia wpływu do niego wniosku o wpis wraz z oświadczeniem, o którym mowa w art. 83a ust. 4. 2. Jeżeli właściwy starosta nie dokona wpisu w terminie, o którym mowa w ust. 1, a od dnia wpływu wniosku do niego upłynęło 14 dni, przedsiębiorca może rozpocząć działalność. Nie dotyczy to przypadku, gdy starosta wezwał przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku o wpis nie później niż przed upływem 7 dni od dnia jego otrzymania. W takiej sytuacji termin, o którym mowa w zdaniu pierwszym, biegnie odpowiednio od dnia wpływu uzupełnienia wniosku o wpis. Art. 83b. 1. Nadzór nad stacjami kontroli pojazdów sprawuje starosta. 2. W ramach wykonywanego nadzoru starosta: 1) co najmniej raz w roku przeprowadza kontrolę stacji kontroli pojazdów w zakresie: a) zgodności stacji z wymaganiami, o których mowa w art. 83 ust. 3, b) prawidłowości wykonywania badań technicznych pojazdów, c) prawidłowości prowadzenia wymaganej dokumentacji; 2) wydaje zalecenia pokontrolne i wyznacza termin usunięcia naruszeń warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów; 3) wydaje decyzję o zakazie prowadzenia przez przedsiębiorcę stacji kontroli pojazdów, skreślając przedsiębiorcę z rejestru działalności regulowanej, jeżeli przedsiębiorca: a) złożył oświadczenie, o którym mowa w art. 83a ust. 4, niezgodne ze stanem faktycznym, b) nie usunął naruszeń warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów w wyznaczonym przez starostę terminie, c) rażąco naruszył warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów. 2a. Decyzja, o której mowa w ust. 2 pkt 3, podlega natychmiastowemu wykonaniu. 2b. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 2 pkt 3, jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą objętą wpisem także na podstawie wpisów do innych rejestrów działalności regulowanej w tym samym zakresie działalności gospodarczej, z urzędu wykreśla się przedsiębiorcę także z tych rejestrów działalności regulowanej. 3. Starosta może powierzyć, w drodze porozumienia, czynności kontrolne Dyrektorowi Transportowego Dozoru Technicznego. 4. (uchylony) Art. 83ba. 1. Przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów, może uzyskać ponowny wpis do rejestru w tym samym zakresie działalności gospodarczej nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji, o której mowa w art. 83b ust. 2 pkt 3. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy, który wykonywał działalność gospodarczą bez wpisu do rejestru. Nie dotyczy to sytuacji określonej w art. 83ac ust. 2. Art. 83bb. Właściwy starosta wykreśla przedsiębiorcę z rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów na jego wniosek, a także po uzyskaniu informacji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego o wykreśleniu przedsiębiorcy. Art. 83c. Do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Art. 84. 1. Badanie techniczne pojazdów wykonuje zatrudniony w stacji kontroli pojazdów uprawniony diagnosta. 2. Starosta wydaje uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli osoba ubiegająca się o jego wydanie posiada wymagane wykształcenie techniczne i praktykę, odbyła wymagane szkolenie oraz zdała egzamin kwalifikacyjny. 2a. Egzamin, o którym mowa w ust. 2, przeprowadza za opłatą komisja powołana przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. 2b. Przez wymagane wykształcenie techniczne i praktykę, o których mowa w ust. 2, rozumie się: 1) wyższe wykształcenie w obszarze nauk technicznych o specjalności samochodowej i udokumentowane 6 miesięcy praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów albo 2) średnie wykształcenie techniczne lub wykształcenie średnie branżowe, o specjalności samochodowej i udokumentowany rok praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów, albo 3) wyższe wykształcenie w obszarze nauk technicznych o specjalności innej niż samochodowa i udokumentowany rok praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów, albo 4) średnie wykształcenie techniczne lub wykształcenie średnie branżowe, o specjalności innej niż samochodowa i udokumentowane 2 lata praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów. 2c. Z obowiązku odbycia szkolenia, o którym mowa w ust. 2, jest zwolniona osoba ubiegająca się o wydanie uprawnienia do wykonywania badań technicznych, która ukończyła studia wyższe na kierunku studiów w obszarze nauk technicznych obejmującym wiedzę i umiejętności w zakresie diagnostyki samochodowej. 2d. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 2c, następuje na podstawie dołączonych do wniosku dokumentów poświadczających ukończenie studiów wyższych. 2e. Do okresu praktyki, o którym mowa w ust. 2b pkt 1 i 3, wlicza się praktykę objętą programem studiów, pod warunkiem że praktyka jest odbywana na podstawie umowy zawartej między uczelnią a stacją kontroli pojazdów lub podmiotem, o którym mowa w art. 86 ust. 1. 3. Starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83b ust. 2 pkt 1, stwierdzono: 1) przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania; 2) wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. 4. W przypadku cofnięcia diagnoście uprawnienia do wykonywania badań technicznych, ponowne uprawnienie nie może być wydane wcześniej niż po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja o cofnięciu stała się ostateczna. Art. 84a. 1. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowe wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdów przeprowadzających badania techniczne w określonym zakresie; 1a) wzór wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis przedsiębiorcy do tego rejestru; 2) program szkolenia diagnostów, sposób przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego, o którym mowa w art. 84 ust. 2, i wysokość opłaty za egzamin oraz wzory dokumentów związanych z uzyskaniem uprawnień do wykonywania badań technicznych; 3) wysokość opłat za: a) wydanie poświadczenia, o którym mowa w art. 83 ust. 3 pkt 5, b) przeprowadzenie badań technicznych. 2. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw transportu uwzględni w szczególności warunki techniczne pojazdów podlegających badaniu, konieczność zapewnienia odpowiednich kwalifikacji diagnostów wykonujących badanie oraz koszty wykonywania badań. Art. 85. 1. Tramwaj i trolejbus podlegają odrębnym badaniom technicznym. 2. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, zakres, warunki, terminy i sposób przeprowadzania badań technicznych tramwajów i trolejbusów oraz jednostki wykonujące te badania, uwzględniając w szczególności: 1) warunki techniczne pojazdów podlegających badaniu; 2) proces zużywania podstawowych części i elementów wyposażenia tych pojazdów mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo ruchu; 3) odpowiednie wyposażenie jednostek wykonujących te badania. Art. 86. 1. Do pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej i Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywanych przez Służbę Celno-Skarbową, których dotyczą warunki i tryb rejestracji określone w art. 73 ust. 3 oraz w art. 76 ust. 4 pkt 1, oraz pojazdów należących do obcych sił zbrojnych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umów międzynarodowych, o których mowa w art. 73 ust. 2b, a także do pojazdów Państwowej Straży Pożarnej mają zastosowanie przepisy art. 83 ust. 1, z wyłączeniem wymogu posiadania zezwolenia starosty, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b. 2. Badania techniczne pojazdów służb, o których mowa w ust. 1, są przeprowadzane: 1) przez upoważnione komórki organizacyjne lub stacje kontroli pojazdów prowadzone przez służby, o których mowa w ust. 1, z wyłączeniem obcych sił zbrojnych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) w stacjach kontroli pojazdów prowadzących działalność, o której mowa w art. 83 ust. 2. 3. Upoważnione do przeprowadzania badań technicznych komórki organizacyjne lub stacje kontroli, o których mowa w ust. 2 pkt 1, posiadają uprawnienia stacji kontroli pojazdów wyłącznie w odniesieniu do pojazdów służb, o których mowa w ust. 1. 4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu oraz po zasięgnięciu opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Służby Ochrony Państwa i Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a także Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefa Służby Wywiadu Wojskowego, uwzględniając specyfikę wynikającą z przeznaczenia pojazdów służb, o których mowa w ust. 1, określą, w drodze rozporządzenia: 1) jednostki organizacyjne sprawujące nadzór nad komórkami organizacyjnymi i stacjami kontroli pojazdów przeprowadzającymi badania techniczne pojazdów oraz wydające upoważnienia do przeprowadzania badań technicznych, wzory dokumentów związanych z uzyskaniem upoważnień do wykonywania badań oraz wzór upoważnienia do ich przeprowadzania; 2) wymagania w stosunku do komórek organizacyjnych i stacji kontroli pojazdów upoważnionych do przeprowadzania badań technicznych pojazdów; 3) wzory dokumentów stosowanych przy badaniach technicznych pojazdów; 4) warunki i terminy przeprowadzania badań technicznych pojazdów; 5) okoliczności dopuszczające przeprowadzanie badań technicznych pojazdów, w stacjach kontroli pojazdów prowadzących działalność, o której mowa w art. 83 ust. 2, nieposiadających upoważnienia do badań technicznych pojazdów służb; 6) zasady i warunki współpracy przy wykonywaniu badań technicznych pojazdów innej służby niż właściwa dla komórki organizacyjnej przeprowadzającej badanie. Art. 86a. (uchylony)
a) rozporządzenia (EWG) nr 4056/86; b) usług transportu morskiego, odbywających się wyłącznie między portami tego samego Państwa Członkowskiego, o których mowa w art. 1. ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 4056/86; c) transportu lotniczego między lotniskami Wspólnoty a państwami trzecimi. Artykuł 33.
Na wstępie niniejszego artykułu należy wskazać czym jest licencja. Pojęcie to rozumiane jest czasami w sposób dwojaki. Wynika to z faktu, iż w Ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o Prawie Autorskim i Prawach Pokrewnych (dalej również jako „pr. aut.”) w art. 41 ust. 2 opisana została ona jako „umowa o korzystanie z utworu”. Natomiast w Ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo Własności Przemysłowej (dalej również jako „ w art. 66 ust. 2 wskazane zostało, że „uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku (umowa licencyjna)”. Trzeba jednak przyjąć za większością doktryny, że pojęcie „umowa licencyjna” używane jest w odniesieniu do czynności prawnej (umowy pomiędzy licencjodawcą i licencjobiorcą), natomiast termin „licencja” używany jest jako określenie upoważnienia, udzielonego licencjobiorcy w wyniku zawarcia umowy licencyjnej. Poniżej wskazane i przybliżone zostaną rodzaje licencji w zależności od tego, czy dotyczą one korzystania z utworu (a więc na podstawie przepisów prawa autorskiego) czy też korzystania z wynalazków (na podstawie przepisów prawa własności przemysłowej), do którego to korzystania można odpowiednio odnieść korzystanie z innych praw własności przemysłowej (przepisy dotyczące licencji na wynalazek są bowiem bardzo podobne w przypadku licencji na korzystanie z innych praw własności przemysłowej). Spis treściPrzepisy prawa autorskiegoNa gruncie przepisów dotyczących utworów, mamy do czynienia z licencją wyłączną i niewyłączną. Główna różnica pomiędzy tymi dwiema licencjami została przedstawiona w art. 67 ust. 2 pr. aut., w którym wskazano: „Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (licencja wyłączna), udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja niewyłączna)”. Co szczególnie istotne, przytoczony przepis stanowi, że istnieje domniemanie licencji niewyłącznej. Oznacza to że, aby licencja miała charakter wyłączny, należy to jednoznacznie zastrzec w umowie. Ponadto, dalsze przepisy wskazują, że licencja wyłączna wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jak słusznie wskazuje SA w Warszawie, tylko w razie wyraźnego zamieszczenia w umowie, w formie pisemnej, postanowienia o wyłącznym charakterze licencji bądź postanowienia wyraźnie sprzeciwiającego się udzielaniu dalszych licencji przez licencjodawcę, można zakwalifikować daną umowę jako umowę licencyjną wyłączną (zob. wyr. SA w Warszawie z r., I ACa 145/14, Legalis).Należy również zwrócić uwagę na art. 67 ust. 4 pr. aut., w którym wyszczególniono, że licencja wyłączna upoważnia licencjobiorcę wyłącznego do dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych w zakresie objętym umową licencyjną. Oznacza to, że taki licencjodawca posiada legitymację czynną do występowania z powództwem. Jednakże, należy pamiętać o tym, że w treści umowy licencyjnej można prawo to wyłączyć. Przepisy prawa własności przemysłowejUmowa licencyjna na wynalazek polega na udzieleniu przez osobę uprawnioną z patentu innej osobie upoważnienia do korzystania z jej wynalazku. Wraz z zawarciem umowy licencjobiorca nabywa prawo korzystania z wynalazku chronionego patentem w zakresie udzielonego upoważnienia. Na gruncie tych przepisów można wyróżnić licencję wyłączną oraz niewyłączną, ograniczoną oraz pełną, licencję otwartą oraz dorozumianą. W rozdziale 7 Ustawy Prawo własności przemysłowej opisano również licencję przymusową, jednakże, wbrew swojej nazwie, nie uznaje się jej za jeden z rodzajów licencji, lecz za szczególną, przymusową formę upoważnienia do korzystania z opatentowanego wynalazku na rzecz osoby wyłączna i niewyłącznaRóżnica pomiędzy licencją wyłączną i niewyłączną została wskazana powyżej, podczas omówienia przepisów pr. aut., i dotyczy liczby osób upoważnionych. W zakresie przepisów dotyczących własności przemysłowej ustawodawca wprowadził również domniemanie licencji niewyłącznej. Licencja ograniczona i pełnaKolejnym podziałem jest podział ze względu na zakres udzielonego upoważnienia do korzystania z wynalazku. Wyróżnia się licencje ograniczoną, w której strony mogą w umowie ograniczyć zakres korzystania z wynalazku oraz licencje pełne, zwane także nieograniczonymi, w których nie przewidziano ograniczeń zakresu korzystania z wynalazku i licencjobiorca ma prawo do korzystania z wynalazku w takim zakresie, jak licencjodawca. Tak jak w przypadku licencji niewyłącznej, w stosunku do której istnieje domniemanie, taka sama sytuacja jest w związku z licencją pełną. Dlatego też, jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca. Licencja ograniczona może zawierać ograniczenia czasowe, terytorialne lub odnoszące się np. do zakresu korzystania z otwartaLicencja otwarta jest oświadczeniem uprawnionego o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z wynalazku, złożonym w Urzędzie Patentowym RP (dalej również jako: „UPRP”). Oświadczenie takie może zostać złożone w dowolnym momencie w czasie trwania ochrony patentowej. Przez złożenie oświadczenia woli wobec UPRP uprawniony z patentu dokonuje samoograniczenia swojego prawa. Jest to pewien rodzaj licencji niewyłącznej, zezwalający dowolnej osobie na korzystanie z utworu oraz jego modyfikowanie. Informacja o złożeniu oświadczenia podlega ujawnieniu przez wpis do rejestru patentowego. Nie jest wymagane złożenie wniosku, w związku z tym wpis następuje z dorozumianaLicencja dorozumiana opisana została w art. 81 stanowi ona o domniemaniu, że wykonawca prac badawczych lub podobnych, wykonanych na zamówienie, udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac. Przepis ten stosuje się wyłącznie, gdy umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi rodzaje licencji różnią się od siebie przede wszystkim zakresem uprawnień do korzystania z utworu, a także ze względu na liczbę osób do tego upoważnionych. Równocześnie, w stosunku do każdego rodzaju licencji ustawodawca przewidział pewne uregulowania i domniemania. Dlatego też niezwykle istotnym jest dokładne zgłębienie przepisów przed sporządzeniem lub podpisaniem umowy zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub BonusiakJestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
Art. 81. 1. 1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. 2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z
Problematyczne jest nadal to, czy w art. 23 i art. 81 ust. 1 mowa jest o tym samym, czy też o różnych dobrach. Według pierwszego poglądu28 zarówno ochrona z kodeksu cywilnego (art. 23), jak i prawa au-torskiego (81 ust. 1) dotyczy tego samego dobra prawnego. Funkcją art. 81 ust. byłoby w takim wypadku jedynie dookreślenie, doprecyzowanie zakresu ochrony wizerunku statuowanej przez przepisy kodeksu cywilne-go. Za takim poglądem zdaniem jego zwolenników przemawiać mają argu-menty natury systemowej i celowościowej. Zatem wizerunek, niezależnie od tego, czy dochodzimy jego ochrony na podstawie przepisów czy prawa autorskiego, powinien być rozumiany jednakowo – jako „ustale-nie obrazu fizycznego zdatne do zwielokrotniania i do rozpowszechnienia”29. 26 Por. K. Czyżewski, s. 247. 27 T. Grzeszak, s. 543. Pewne wątpliwości może budzić to, jak dobro osobiste może zostać „od-kryte” – autorce chodziło tu zapewne o ustalenie przez sądy istnienia takiego dobra. 28 Reprezentowanego przez A. Matlak, s. 321. 29 Ibidem. Reprezentowany jest również pogląd odmienny30, według którego, sko-ro mamy dwa różne reżimy ochsko-rony wizerunku, to w każdym z nich po-winniśmy to pojęcie rozumieć odmiennie. Wynika ono z tezy, że art. 23 pełni inną funkcję niż art. 81 – upraszczając nieco te rozważania można powiedzieć, że art. 23 chroni osobę przed naruszeniem jej in-nych dóbr osobistych (jak prywatność, cześć, godność) za pośrednictwem wizerunku (np. opublikowanie w prasie karykatury obrażającej jakąś oso-bę), zaś art. 81. ust. 1 chroni swobodę, dowolność jednostki ludzkiej w decydowaniu, czy i w jaki sposób jej podobizna zostanie rozpowszech-niona (dla przyznania ochrony nie jest konieczne wykazanie naruszenia żadnego innego dobra osobistego), i jednocześnie interes ekonomiczny, jaki z wizerunkiem niektórych osób może się wiązać (znani aktorzy, spor-towcy). Zatem wizerunek z art. 81 ust. 1 to „odwzorowanie fizycz-nych cech człowieka, ewentualnie w połączeniu z charakterystycznymi dla niego rekwizytami ubioru”,31 pozwalającymi na identyfikację takiej osoby (taka definicja może być zakwalifikowana do pierwszej grupy poglą-dów na temat istoty wizerunku – o której była mowa wyżej – utożsamiają-cej go z wyglądem danej osoby). To samo pojęcie w art. 23 oznacza zaś „obraz postaci człowieka” jaki powstaje w odbiorze publicznym32, od-wzorowanie cech fizycznych osoby (jest to zatem definicja podobna do tej, którą zaproponował S. Grzybowski). Dalej autorka tego poglądu twierdzi, że pomiędzy tak rozumianymi przepisami art. 23 i 81 zachodzi kumulatywny zbieg przepisów (co oznacza, że pokrzywdzony może domagać się ochrony bądź na podsta-wie jednego przepisu, bądź drugiego, ale może również połączyć roszcze-nia z obu podstaw33). Zauważyć należy, że istotnie bardzo często będzie tak, że naruszenie swobody dysponowania własnym wizerunkiem będzie jednocześnie naruszeniem innego dobra osobistego (cześć, prywatność). Może być jednak tak (jak w podawanym przez E. Traple przykładzie za-mieszczenia czyjejś fotografii na wystawie, bez zgody osoby przedstawio-30 E. Traple, s. 813-816. 31 Ibidem, s. 816. 32 Ibidem, s. 816. 33 Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo zobowiązań. Cześć ogólna, Warszawa 2005, s. 365. nej), że nie dojdzie do naruszenia żadnego innego dobra prawnego poza wizerunkiem34. Wtedy zaś osoba przedstawiona będzie mogła zakazać roz-powszechniania wizerunku tylko na podstawie art. 81 ust. 1 rosz-czenie zaś oparte na podstawie art. 23 rozumianego tak jak powyżej, będzie niezasadne ze względu na brak naruszenia innego dobra osobistego. Nie można zatem w takiej sytuacji mówić o kumulatywnym zbiegu przepi-sów. Z poglądem o „wielości wizerunków” w prawie polskim trudno się zgo-dzić także z innego względu. E. Traple twierdzi, iż w art. 23 chodzi o ochronę wartości idealnej, jaką jest „poszanowanie spokoju psychicznego człowieka”35, stąd zaś ma wynikać, iż tylko takie rozpowszechnienie wize-runku, które uderza jednocześnie w inne dobra wymienione w tym przepi-sie (cześć) bądź chronione przez orzecznictwo (prywatność, kult pamięci bliskiej osoby zmarłej), mieści się w hipotezie norm z art. 23 i 24 Moż-na jedMoż-nak bronić także poglądu odmiennego. Kierując się niezachwianą wiarą w racjonalność polskiego ustawodawcy, należy stwierdzić, iż taki właśnie ustawodawca nie wymieniałby wyraźnie w treści przepisu osobne-go dobra, jakim jest wizerunek, tylko po to, aby za jeosobne-go pośrednictwem chronić inne dobra również wymienione w art. 23 bądź te, których ochronę za zasadną uzna orzecznictwo (poprzestałby zatem na wyraźnym wyszczególnieniu czci). Gdyby przyjąć pogląd cytowany wyżej, umiesz-czenie wizerunku w treści art. 23 byłoby pozbawione sensu, gdyż to nie on jest chroniony, ale inne dobra osobiste – sam wizerunek pełni tylko rolę środka, narzędzia do dokonywania ich naruszeń. Należy zatem moim zdaniem za trafny uznać pogląd odmienny, a mianowicie, że „wizerunek jest samodzielnym dobrem osobistym, nie stanowi jedynie przejawu, czy specjalnego aspektu prywatności”36 czy innego dobra osobistego. 34 W szczególności nie dojdzie wtedy moim zdaniem do naruszenia „spokoju psychicznego związanego ze sferą prywatności” (co sugeruje wspomniana Autorka), gdyż wizerunek przedstawiony na konkret-nej fotografii nie musi wiązać się w żaden sposób ze sferą życia rodzinnego, prywatnego czy intymne-go danej osoby (np. przypadkowa osoba została uwieczniona w trakcie spaceru ulicami Krakowa). Je-śli w takiej sytuacji zostanie wniesione powództwo, to głównie dla ochrony interesów majątkowych – tzn. uzyskania wynagrodzenia za rozpowszechnianie wizerunku. 35 E. Traple, s. 814. Reasumując, art. 23 nie stanowi zatem podstawy do opracowania innej definicji wizerunku, niż tej przyjętej na gruncie prawa autorskiego. W obu przypadkach chodzi o to samo dobro (które można naruszyć niezależnie od innych), zawsze zachodzi zbieg kumulatywny przepisów, a tylko od wy-boru pokrzywdzonego zależałoby, czy będzie dochodził swych roszczeń z art. 23 w zw. z 24 czy art. 81 ust. 1 czy z obu tych przepisów. Koniec powyższym wątpliwościom mogłaby przynieść postulowana przez wielu przedstawicieli doktryny ( J. Bartę i R. Markiewicza37, A. Matlaka38) interwencja ustawodawcy i uregulowanie ochrony wizerunku wyłącznie w kodeksie cywilnym (połączone z uchyleniem art. 81 i 83 Potwierdzałoby to definitywnie jednolitość pojęcia „wizeru-nek” na gruncie prawa polskiego.
Sąd przypomniał, że w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, iż przez ruch lądowy rozumie się nie tylko ruch po drogach publicznych, strefach zamieszkania i strefach ruchu, ale także ruch pojazdów w miejscach dostępnych dla powszechnego użytku („dekodując pojęcie ruchu lądowego użyte w dyspozycji art. 178a § 1 kk należy odwołać się do art. 1 ust. 1 i 2 pord”, wyrok SN z
Pytania za pośrednictwem bloga to niekiedy dobra okazja do stworzenia wpisu 🙂 Tym razem zapytano mnie o podstawę prawną żądania autoryzacji fotografii przez artystę z koncertu, kiedy może on tego żądać i na jakich warunkach. Sprawa jest właściwie prosta. Przede wszystkim rządzi tu zasada ograniczenia prawa do wizerunku wynikająca z art. 81 ust. 2 pkt 1 Pr. aut., który stanowi, że: „zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych.” Artysta występujący podczas koncertu będzie więc osobą powszechnie znaną i będzie podczas wykonywania funkcji zawodowych. Czyli wychodziłoby na to, że nie może on żądać autoryzacji z mocy prawa, jednak takie uprawnienie może wynikać wprost z regulaminu imprezy lub umowy artysty z organizatorem. Dlatego nie ma jednoznacznej odpowiedzi na postawione przez fotografa pytanie i należy każdorazowo poszukiwać jej w regulaminie lub umowie. Pamiętaj proszę przy tym o kwestii wykorzystania komercyjnego, które wkracza na grunt praw służących ochronie dóbr osobistych takich jak prawo do prywatności. Wykorzystanie czyjegoś wizerunku w celu reklamowym bez jego zgody z całą pewnością będzie godziło w jego prawo do decydowania o tym, jak chce być postrzegany przez innych i może narazić udostępniającego taki wizerunek na poważne konsekwencje cywilnoprawne. Podsumowując, przed wybraniem się na koncert z zamiarem jego fotografowania zapoznaj się z regulaminem imprezy bądź po prostu skontaktuj się z organizatorem z zapytaniem o zasady wykonywania fotografii podczas koncertu. Jeśli nie zostaniesz uprzedzony/a o tym, że artysta zastrzega sobie możliwość uprzedniej autoryzacji fotografii, a będzie jej żądał post factum to możesz go grzecznie poinformować, że żądania są pozbawione podstawy prawnej, a Ty nie masz obowiązku udostępniać swoich fotografii w tym celu. W czym mogę Ci pomóc?
rGv0WU. hgcpxyk4uh.pages.dev/375hgcpxyk4uh.pages.dev/19hgcpxyk4uh.pages.dev/102hgcpxyk4uh.pages.dev/55hgcpxyk4uh.pages.dev/81hgcpxyk4uh.pages.dev/79hgcpxyk4uh.pages.dev/105hgcpxyk4uh.pages.dev/323hgcpxyk4uh.pages.dev/396
art 81 ust 2 pr aut